Czy warto inwestować w szczepienia przez całe życie?

Przez wiele lat programy szczepień na świecie skupiały się głównie na dzieciach i kobietach w wieku rozrodczym. Jednak obecnie coraz większe znaczenie zyskuje koncepcja szczepień przez całe życie, która zakłada, że ludzie powinni otrzymywać odpowiednie szczepionki w każdym wieku. Pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła na tę zmianę – pilna potrzeba ochrony różnych grup, zwłaszcza seniorów i osób z chorobami przewlekłymi, skłoniła wiele krajów do rozszerzenia programów szczepień poza dzieci. Do końca 2023 roku na całym świecie podano ponad 13,6 miliarda dawek szczepionek przeciwko COVID-19, głównie dorosłym, co pokazuje ogromny potencjał programów szczepień do objęcia wszystkich grup wiekowych.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wydaje zalecenia dotyczące szczepień dla różnych grup dorosłych. Kobietom w ciąży zaleca się szczepienia przeciwko COVID-19, grypie sezonowej, krztuścowi i wirusowi RSV. Pracownikom służby zdrowia rekomenduje się coroczne szczepienia przeciwko COVID-19 i grypie sezonowej oraz inne szczepionki w zależności od wcześniejszej historii szczepień. Osobom z chorobami przewlekłymi zaleca się coroczne szczepienia przeciwko COVID-19 i grypie sezonowej, a dodatkowo przeciwko chorobie pneumokokowej. Seniorom WHO rekomenduje coroczne szczepienia przeciwko COVID-19 i grypie sezonowej, a także szczepienia przeciwko pneumokokom, półpaścowi i RSV. Warto zauważyć, że chociaż zalecenia dotyczące szczepień dorosłych istnieją dla większości dostępnych szczepionek, ich włączenie do krajowych programów szczepień jest zgłaszane głównie w krajach o wysokich i średnich dochodach.

W nadchodzących latach spodziewamy się pojawienia wielu nowych szczepionek skierowanych do dorosłych, w tym szczepionek przeciwko gruźlicy nowej generacji, paciorkowcom grupy B czy cytomegalowirusowi. Dzięki nowym technologiom, jak mRNA, szczepionki mogą być opracowywane szybciej niż kiedykolwiek. Pojawiają się również innowacje w dostarczaniu szczepionek, jak termostabilne mikronakłuwacze czy cyfrowe przypomnienia. Kluczowe będzie zapewnienie, by te nowe rozwiązania były przystępne cenowo dla krajów o niższych dochodach. Aby w pełni wykorzystać potencjał szczepień przez całe życie, konieczne jest proaktywne podejście do projektowania programów szczepień, które kompleksowo obejmują dorosłych, oraz zwalczanie dezinformacji, która osłabia zaufanie do szczepionek. Szczepienia przez całe życie mają szansę stać się nową normą, przynosząc korzyści zdrowotne we wszystkich grupach wiekowych na całym świecie.

Podsumowanie

Programy szczepień ewoluują w kierunku koncepcji szczepień przez całe życie, wykraczając poza tradycyjne skupienie na dzieciach i kobietach w wieku rozrodczym. Pandemia COVID-19 przyspieszyła tę zmianę, co potwierdza podanie ponad 13,6 miliarda dawek szczepionek. WHO rekomenduje szczepienia dla różnych grup dorosłych: kobietom w ciąży zaleca szczepienia przeciwko COVID-19, grypie, krztuścowi i RSV; pracownikom służby zdrowia – coroczne szczepienia przeciwko COVID-19 i grypie; osobom z chorobami przewlekłymi – dodatkowo szczepienia przeciwko pneumokokom; seniorom – także szczepienia przeciwko półpaścowi. Rozwój nowych technologii, w tym mRNA, umożliwia szybsze opracowywanie szczepionek, a innowacje w ich dostarczaniu, jak termostabilne mikronakłuwacze, zwiększają dostępność. Kluczowe pozostaje zapewnienie przystępności cenowej i zwalczanie dezinformacji, by koncepcja szczepień przez całe życie mogła przynieść korzyści zdrowotne wszystkim grupom wiekowym.