Opryszczka wargowa — objawy i leczenie

Czym jest opryszczka wargowa?

Za wystąpienie opryszczki wargowej (herpes labialis) odpowiedzialny jest najczęściej typ 1 wirusa opryszczki zwykłej – herpes simplex virus (HSV – 1).

Opryszczka wargowa dotyka niemal 90% społeczeństwa, co czyni jej występowanie powszechnym, aczkolwiek pomimo częstego jej występowania, a więc i częstych kontaktów z wirusem, nie wszyscy ulegają zakażeniu.

Szacunkowo niemal połowa przypadków zakażeń HSV-1 przebiegają bezobjawowo, dlatego możemy nawet nie wiedzieć, że jesteśmy nosicielami wirusa opryszczki wargowej, jeśli ta nie rozwija objawów zakażenia.

Jeśli zakażenie pierwotne rozwija objawy, najczęściej jest to zapalenie jamy ustnej i dziąseł (herpetic gingivostomatitis), a z uwagi na powszechność występowania wirusa, dochodzi do niego najczęściej w okresie wczesnego dzieciństwa.

Wirus HSV-1 po pierwszym pierwotnym zakażeniu organizmu wędruje do komórek nerwowych zwoju trójdzielnego, gdzie pozostaje w stanie utajenia (latencji), by okresowo się reaktywować.

Reaktywacji wirusa sprzyjają czynniki zewnętrzne np. promieniowanie UV lub wewnętrzne, przede wszystkim osłabienie organizmu np. urazy, menstruacja.

Reaktywacja wirusa skutkuje nawrotem choroby.

Nawroty choroby zazwyczaj przebiegają łagodniej i trwają znacznie krócej, mimo to stanowią źródło stresu i niepokoju osobom dotkniętym nawrotowością wirusa.

Szacunkowo 50 – 60% populacji polskiej dotkniętych jest nawracającym zakażeniem opryszczki wargowej.

W Polsce, według statystyk, co trzecia osoba powyżej 15 roku życia ma objawy opryszczki wargowej.

Objawy opryszczki wargowej

W początkowym okresie rozwoju objawowej opryszczki wargowej dochodzi do uczucia mrowienia, pieczenia, swędzenia, rozpierania czy ciepła w miejscu, w którym wirus wtargnął do organizmu.

Następnie, na ok. 2-3 dni później, w miejscu odczuwania objawów prodromalnych (zwiastujących), pojawiają się drobne, bolesne pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem, który jest najbardziej zaraźliwy, ponieważ to w nim obecność wirusa opryszczki jest największa.

Pęcherzyki pękają, pozostawiając bolesne owrzodzenia i nadżerki, które z kolei pokrywają się strupem w procesie gojenia.

Zmiany goją się samoistnie i raczej nie pozostawiają po sobie śladów ani blizn.

Przenoszenie wirusa opryszczki

Najłatwiejszą drogą przenoszenia wirusa opryszczki jest bezpośredni kontakt błon śluzowych i skóry zdrowej osoby z wydzieliną pęcherzykową lub śliną osoby zakażonej.

Do zakażenia dochodzi zazwyczaj od osób z opryszczką objawową, ponieważ jak wyżej opisano, to w płynie pęcherzykowym, który stanowi objaw opryszczki wargowej, znajduje się najwięcej wirusa, a więc najłatwiej jest się zarazić poprzez kontakt z pęcherzykami.

Aczkolwiek, możliwe jest również zakażenie od osób bezobjawowych, gdyż nosiciele bezobjawowi również mogą okresowo wydalać wirusa wraz ze śliną.

HSV-1 szybko ginie w temperaturze pokojowej i suchym środowisku slatego jego przenoszenie się inną drogą niż w bezpośrednim kontakcie jest raczej rzadkie, niemniej jednak można zarazić się wirusem, używając tych samych naczyń, ręczników czy dotykając zmienionej opryszczką okolicy, a następnie zdrowe błony śluzowe.

Leczenie miejscowe oraz doustne

Zastosowanie leczenia przeciwwirusowego w okresie prodromalnym, czyli przed wystąpieniem aktywnych zmian może poprawić jakość życia osób dotkniętych opryszczką wargową.

Wdrożenie terapii skraca czas trwania choroby i znacząco redukuje dolegliwości związane z wystąpieniem objawów.

Ponadto, profil bezpieczeństwa stosowanych leków antywirusowych zachęca do zastosowania leczenia, zwłaszcza w przypadkach doskwierającej nawrotowej opryszczki wargowej.

W leczeniu HSV-1 zastosowanie znajdują substancje przeciwwirusowe takie jak acyklowir, walacyklowir, famcyklowirem czy denotywir hamują replikację wirusa.

Chociaż zakażenie wirusem opryszczki wargowej jest zakażeniem trwałym i nie ma możliwości całkowitego pozbycia się wirusa z organizmu, skuteczność leczenia antywirusowego jest bardzo wysoka, zwłaszcza przy zastosowaniu w okresie zwiastującym lub w czasie pierwszych 24h wystąpienia objawów opryszczki wargowej.

Leczenie należy dobrać indywidualnie.

Dostępne jest w leczenie doustne, w postaci tabletek oraz leczeniu miejscowe – maści/kremy/żele – do smarowania wykwitów skórnych opryszczki.

Nieleczona opryszczka również ustąpi, warto jednak skrócić czas choroby, złagodzić doskwierające objawy oraz zapobiegać jej powikłaniom i możliwości rozprzestrzeniania na bliskich z naszego otoczenia.

Leki na opryszczkę wargową dostępne są bez recepty.

Oprócz zastosowania leczenia przeciwwirusowego znaczącą rolę w zapobieganiu transmisji wirusa na innych odgrywa higiena rąk oraz unikanie bliskich kontaktów z błonami śluzowymi tj. pocałunki w usta, oczy czy nos.

Ponadto można używać ochronnych plasterków na wykwity opryszczki, aby zminimalizować ryzyko kontaktu z wydzieliną surowiczą zawarta w pęcherzykach.

Bibliografia: