Zakażenie wirusem opryszczki (HSV) może nastąpić w trakcie ciąży. Efektem tego jest występowanie choroby opryszczkowej u noworodka. Czy stanowi to duże zagrożenie dla dziecka? Co jest najczęstszą przyczyną wrodzonej infekcji wirusowej u noworodków?
Przyczyny opryszczki wrodzonej u noworodka
Większość przypadków wrodzonego zakażenia noworodka opryszczką ma miejsce w momencie porodu. Wydzieliny narządów płciowych zainfekowanej matki zawierają chorobotwórczego wirusa, co w momencie kontaktu płodem z wydzieliną powoduje zakażenie. Niemniej jednak istnieją sytuacje, w których kobieta jest nosicielką letalnej postaci wirusa – uśpiony patogen przenika wówczas do rozwijającego się płodu. Wówczas po narodzinach dziecka następuje jego reaktywacja i pojawienie się następstw jego szkodliwego działania.
Główne czynniki ryzyka, które mogą spowodować występowanie wrodzonej opryszczki u noworodka to:
- poród poprzez cesarskie cięcie
- młody wiek matki (poniżej 21 lat)
- przedwczesny poród (przed 37 tygodniem)
- inwazyjne monitorowanie stanu płodu (np. biopsja kosmówki)
- bezobjawowe i objawowe zakażenie wirusem HSV-1 lub HSV-2 w trakcie ciąży
- przedwczesna amniotomia – przerwanie błon płodowych około czterech godziny przed planowanym porodem
- częste stosunki seksualne ciężarnej matki i/lub jej partnera – wielu partnerów wzmaga szansę występowania infekcji
Rodzaje i objawy opryszczki u noworodka
Najczęściej występującą formą infekcji opryszczkowej noworodka jest postać skórno-śluzówkowo-spojówkowa. W jej przypadku istnieje niewielkie ryzyko śmiertelności dziecka, gdyż zakażenie jest ograniczone wyłącznie do skóry, oczu i/lub ust. Niemniej jednak może powodować liczne powikłania, które skutkują występowaniem uogólnionej infekcji opryszczką.
Znacznie poważniejszym problemem jest zakażenie opryszczkowe, któremu towarzyszą miany zapalne w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Jest ona szczególnie niebezpieczna z uwagi na szereg symptomów o charakterze neurologicznym – u chorego dziecka można zaobserwować rozmaite stopnie zaburzenia świadomości, problemy móżdżkowe, napady psychoruchowe, ataki drgawkowe, anomalie ciepłoty ciała, a nawet ślepotę, wodogłowie czy rozmiękanie mózgu. Zmiany dermalne nie występują u wszystkich noworodków.
Najrzadszą i zarazem najniebezpieczniejszą formą wrodzonej opryszczki u dziecka jest postać rozsiana. U blisko 60% przypadków występują charakterystyczne wykwity na skórze ciała i w obrębie błon śluzowych. Zakażenie niezwykle często obejmuje narząd wzroku oraz inne narządy wewnętrzne, które wskutek infekcji mogą gorzej funkcjonować (np. nadnercza, płuca, nerki, trzustka, serca, śledziona, a nawet przełyk i tchawica). Rozsiana postać opryszczki noworodków odznacza się dużym poziomem śmiertelności. Niejednokrotnie u dzieci występują objawy zmian zapalnych mózgu oraz liczne zaburzenia o podłożu neurologicznym.
Najczęściej występujące symptomy wrodzonej opryszczki u noworodków to:
- pęcherze skórne
- gorączka
- wzmożona senność
- napady drgawkowe
- stan zapalny spojówek
- zapalenie płuc
- rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe
Pojawienie się objawów jest niejednorodne – u części dzieci są obecne już w momencie narodzin, u innych po upływie 5 dni, a u pozostałych po co najmniej 4 tygodniach.
Leczenie opryszczki noworodka
Farmakoterapia wrodzonej opryszczki noworodków opiera się na dożylnym podawaniu acyklowiru. Długość leczenia jest uzależniona od postaci infekcji i występujących objawów. Specjaliści muszą regularnie monitorować poziom PCR w płynie mózgowo-rdzeniowym – osiągnięcie ujemnego wyniku pozwala stosować acyklowir doustnie. Dawki są dobierane indywidualnie do dziecka.
Bibliografia:
- Straface G., et al. „Zakażenie wirusem opryszczki pospolitej podczas ciąży.” Dermatologia po Dyplomie 2013, 4(1): 41-49.
- Majewska A., et al. „Okołoporodowe zakażenia noworodków wywołane przez wirus opryszczki pospolitej (HSV – Herpes Simplex Virus) – obraz kliniczny, rozpoznanie i postępowanie terapeutyczne.” Nowa Pediatria 2005, 4: 118-122.
- https://forumpediatrow.pl/a5442/Opryszczka-noworodkow.html
