Infekcja wirusem opryszczki stanowi przyczynę zarówno popularnej zimy na wargach, jak i poważnego zakażenia narządów płciowych. Jak dochodzi do opryszczkowego zapalenia mózgu? Czy ta choroba stanowi duże zagrożenie dla życia pacjenta?
Przyczyny opryszczkowego zapalenia mózgu
Wirus ludzkiej opryszczki występuje w dwóch postaciach – HSV-1 i HSV-2 – różniących się od siebie drogą transmisji. W pierwszym przypadku infekcja patogenem następuje zazwyczaj drogą kropelkową, a miejscem rozwoju wirusa są okolice skóry twarzy (np. wargi, błony śluzowe nosa), gardło, jama ustna czy rogówka oka. W drugim przypadku zakażenie stanowi efekt kontaktu z narządami płciowymi osoby zarażonej (np. dopochwowego lub oralnego stosunku seksualnego), co powoduje infekcję skóry okolic intymnych, odbytu, narządów płciowych i dróg moczowych. W obu przypadkach infekcja wirusem opryszczki może spowodować, że chorobotwórczy patogen ulegnie latencji.
Opryszczkowe zapalenie mózgu (HSE) może rozwijać się w dwojaki sposób:
- może być efektem pierwotnego zakażenia wirusem HSV struktur układu nerwowego
- stanowi rezultat infekcji wtórnej – wirus HSV znajdujący się w stanie latencji przebywa w neuronach, aby z czasem ulec reaktywacji (np. wskutek stresu, urazu lub innej choroby) w celu zaatakowania systemu nerwowego i wyzwolenia zupełnie innych objawów aniżeli w przypadku pierwotnego zakażenia (zwykle w obrębie warg lub nosa)
Znaczna większość przypadków opryszczkowego zapalenia mózgu jest rezultatem HSV-1. Choć choroba atakuje jednakowo osoby w każdym wieku, to jednak największy odsetek zakażeń występuje u seniorów (powyżej 60 roku życia).
Jakie są objawy opryszczkowego zapalenia mózgu?
Głównym objawem opryszczki mózgu jest gorączka, która występuje u blisko 90% przypadków infekcji. Początkowo obraz kliniczny chorego może wskazywać na grypę, gdyż pacjentowi doskwierają takie niedogodności jak rozbicie i osłabienie, bóle mięśniowo-stawowe, dreszcze czy brak apetytu. Niemniej typowymi oznakami opryszczkowego zapalenia mózgu są dolegliwości bólowe głowy, uczucie sztywności karku, zaburzenia mowy i świadomości czy ataki padaczkowe. U części chorych mogą też występować zmiany skórny.
W niewielkiej liczbie przypadków opryszczka mózgu ma łagodny, a czasami wręcz bezobjawowy przebieg. Jednak najczęściej choroba ma gwałtowny początek i niezwykle intensywny rozwój, co sprawia, że pacjenci umierają po kilku dniach wyjątkowo wyczerpującej infekcji. Kluczową rolę w chorobie odgrywa indywidualna odporność osoby zakażonej.
Leczenie opryszczkowego zapalenia mózgu
Podstawą leczenia pacjenta z opryszczką mózgową jest farmakoterapia. Głównie wykorzystuje się leki o działaniu antywirusowym, które są skuteczne w zwalczaniu innych postaci zakażenia opryszczką. Dlatego głównym środkiem farmakologicznym jest acyklowir. Działanie leku ma na celu ograniczenie lub całkowite zahamowanie dalszego rozwoju chorobotwórczego patogenu. Skuteczność leczenia opryszczkowego zapalenia mózgu jest jednak uzależniona od wieku pacjenta i czasu trwania występującej infekcji zapalnej.
Choć farmakoterapia acyklowirem przynosi dobre rezultaty w zakresie ograniczenia występowania powikłań pochorobowych, śmiertelności i występujących objawów, to niewielki odsetek pacjentów ulega całkowitemu wyleczeniu. Niestety w wielu przypadkach opryszczkowe zapalenie mózgu pozostawiam chorym pamiątki, które zwykle mają postać problemów z pamięcią, dysfunkcji neuropsychiatrycznych czy zaburzeń sfery intelektualnej. Czasami efektem przebytej opryszczki mózgu jest występowanie ataków padaczkowych.
Bibliografia:
- Popiel M., Wietrak E., Laskus T. „Opryszczkowe zapalenie mózgu.” Postępy Mikrobiologii 2012, 51(3): 185-190.
- Zajkowska JM., et al. „Opryszczkowe zapalenie mózgu herpes simplex-encephalitis.” Polski Przegląd Neurologiczny 2006, 2(1): 22-26.
