Opryszczka wywoływana jest przez wirusa opryszczki zwykłej (łac. Herpes simplex). W zależności od zakażenia może ona dotyczyć warg, jamy ustnej i gardła (HSV 1) lub narządów płciowych (HSV2).
Opryszczka wargowa początkowo objawia się świądem, uczuciem ściągnięcia ust oraz wysuszeniem, a z czasem w dotkniętych miejscach pojawiają się pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym. Wykwity pojawiają się przy spadku odporności wywołanym stresem, zmęczeniem, miesiączką, czy też przeziębieniem. Najczęściej ustępują samoistnie i nie wymagają leczenia.
Opryszczka okolic intymnych jest jedną z chorób przenoszonych drogą płciową. U kobiet może pojawić się na wargach sromowych, w pochwie lub na wewnętrznych partiach ud, natomiast u mężczyzn w okolicach żołędzi, napletka, a także w cewce moczowej.
Farmakoterapia doustna
W leczeniu opryszczki najczęściej stosowany jest acyklowir o działaniu przeciwwirusowym. Mechanizm działania opiera się o wbudowanie powstającego na drodze przemian trifosforanu acyklowiru do DNA wirusa, co kompetycyjnie hamuje wirusową polimerazę DNA. W ten sposób zostaje zatrzymana replikacja i dochodzi do dezaktywacji wirusa HSV1 i HSV2.
W postaci doustnej wskazany jest w leczeniu zakażeń wirusowych skóry, błon śluzowych, w tym narządów płciowych, a także w zapobieganiu nawrotom opryszczki pospolitej u osób z prawidłową i obniżoną odpornością.
Najczęstszymi działaniami niepożądanymi są bóle i zawroty głowy, zaburzenia ze strony układu pokarmowego, wysypka, świąd, zmęczenie i gorączka.
Schemat dawkowania u dorosłych
| Leczenie zakażenia wirusem HSV | Zapobieganie nawrotom opryszczki | Zapobieganie nawrotom opryszczki u osób z upośledzoną odpornością |
| 200 mg co 4 h (uwzględniając przerwę nocną) przez 5-10 dni | 200 mg co 6 h lub 400 mg co 12 h, a następnie 200 mg co 8-12 h
Kuracje wstrzymać na 6-12 miesięcy celem kontroli przebiegu choroby |
200 mg co 6 h |
Schemat dawkowania u dzieci
| W leczeniu zakażenia wirusem HES i zapobieganiu nawrotom u dzieci z upośledzoną odpornością | |
| Do 2. roku życia ½ dawki dla dorosłych | Powyżej 2. roku życia dawkowanie jak u dorosłych |
Innym lekiem przeciwwirusowym jest walacyklowir, który po przyjęciu ulega biotransformacji do acyklowiru, a więc wykazuje podobny mechanizm działania. Najczęściej włączany jest celem:
| Leczenia i ograniczenia zakażeń wirusem opryszczki, obejmujących skórę i błony śluzowe | Leczenia opryszczki wargowej u osób dorosłych i młodzieży | Zapobiegania nawrotom opryszczki zwykłej
|
| U dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia z prawidłową odpornością w dawce 500 mg dwa razy dziennie przez 3-5 dni (maksymalnie do 10 dni) | 2 g raz dziennie przez 1 dzień, kolejna dawka po 12 h (nie wcześniej niż po 6 h)
W przypadku upośledzenia odporności: 1 g dwa razy dziennie w ciągu 48 h, przez 5-10 dni |
U dorosłych i dzieci po 12 roku życia z prawidłową odpornością 500 mg raz dziennie lub 250 mg dwa razy dziennie przy częstych nawrotach
W przypadku upośledzenia odporności 500 mg dwa razy dziennie |
Leki OTC
Na rynku aptecznym dostępne są preparaty doustne zawierające acyklowir w dawce 200 mg: Heviran comfort, Hascovir Control, Hevipoint, Invirum oraz 400 mg: Hascovir Control MAX, Heviran Comfort MAX.
Leki na receptę
Z przepisu lekarza dostępne są leki z acyklowirem w dawce 200, 400 lub 800 mg: Aciclovir Aurovitas, Heviran, Hascovir i walacyklowirem Vaciclor 500 mg.
Bibliografia:
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.1.8.
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=44
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=2147
